Zbiór: Gliptoteka
Wiek XVIII i XIX zachwyciły się antykiem i do produkcji weszły masowo wykonywane gipsowe odlewy słynnych rzeźb, które nie tylko miały ozdabiać wnętrza domów tych, których nie było stać na zabytki z wykopalisk, ale również stanowić elementarz dla studentów sztuk pięknych: rysowanie gipsów stało się jednym z obowiązkowych elementów edukacji arystycznej. W Polsce słynny taki zbiór, czyli gliptotekę, stworzył Stanisław August Poniatowski – jako zaczątek planowanego muzeum i pomoc dydaktyczną; po rozbiorach jej losy były zmienne; jeszcze w roku 1862 po utworzeniu Muzeum Sztuk Pięknych wzbogacono ją o liczne odlewy, zakupione w zakładach francuskich i niemieckich. Z czasem jednak wyszło to z mody, a gipsy cieszyły się mniejszą atencją. Wiele z nich ucierpiało jeszcze w XIX wieku, inne – w czasie II wojny światowej. Resztki królewsko-muzealnej kolekcji eksponowane są dziś w Starej Pomarańczarni.
Bardzo szybko gliptoteki trafiły również do fotografii: miłośnicy starożytności mogli zbierać zdjęcia oryginałów lub, częściej, gipsów, które często ukazywały tylko wyabstrahowany z rzeźb fragment, np. głowę. Do zbiorów gipsów antycznych dołączano też podobne im dzieła nawiązujące do starożytnych, np. renesansowe (Giambologna) czy neoklasyczne (Canova, Thorvaldsen i in.), a potem również rzeźby z innych epok i stylów.
