Kategoria: Rzewuski Walery
Walery Rzewuski (1837-1888) – krakowski fotograf, działacz społeczny i radny miasta. Specjalizował się w fotografii portretowej mieszczaństwa krakowskiego.
Uczył się w Instytucie Technicznym w Krakowie, a następnie na politechnice w Wiedniu, gdzie pogłębiał swoją wiedzę z zakresu chemii. Problemy zdrowotne zmusiły go do powrotu do kraju. Swoje pierwsze zdjęcia wykonał w 1857 r. na pożyczonym aparacie. Działalność zawodowego fotografa rozpoczął w Krakowie 1859 lub 1860 r. w domu rodzinnym przy ul. Grodzkiej 83 (obecnie 30). W 1861 r. swój zakład przeniósł na ul. Krupniczą 6 (obecnie 5), a rok później – do domu Adama Stattlera przy ul. Wesołej 29 (później Kopernika 29). W przeciwieństwie do dwóch wcześniejszych, zakład przy ul. Kopernika nie miał już prowizorycznego charakteru.
W 1863 r. Rzewuski kupił znajdującą się przy pobliskiej ul. Podwale 27B (obecnie Westerplatte) działkę, na której wkrótce rozpoczął wznoszenie domu połączonego z atelier i laboratorium. Projektantem był krakowski architekt Feliks Księżarski, ale prace techniczne nadzorował osobiście sam Rzewuski. Zachowany do dziś w zmienionym stanie piętrowy budynek posiadał niższą oficynę mieszczącą pracownię. Atelier posiadało niezbędny wówczas przeszklony sufit i liczne elementy dekoracyjno-scenograficzne, takie jak meble, tła (ekrany), rekwizyty itp. Znajdowała się tam także sztuczna grota z sadzawką, którą wykorzystywano przy zdjęciach imitujących plenerowe. Widok zarówno wnętrza atelier, jak i części zewnętrznej, został utrwalony w formie graficznej na winietach umieszczanych na odwrocie fotografii wykonanych w zakładzie Rzewuskiego. W 1885 r. z okazji 25-lecia pracy fotograf zlecił przebudowę swojego zakładu, w ramach której Aleksander Mroczkowski wykonał malowidła.
Od 1869 do 1888 Rzewuski był członkiem Rady Miejskiej, gdzie zabiegał o zasypanie koryta Starej Wisły i budowę nowego gmachu teatru miejskiego.. Był również zaangażowany w sprawę pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie, który miał zostać wzniesiony na Rynku Głównym, jednak Rzewuski w 1882 r. przedstawił wniosek, by wybrać miejsce przy Collegium Novum. Całe życie chorował na serce, nigdy nie założył własnej rodziny. Zmarł w wieku 51 lat i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
W swoim testamencie dom przy ul. Podwale zapisał gminie miasta Krakowa w celu urządzenia w nim szkoły fotograficznej, ewentualnie Muzeum techniczno-przemysłowego Baranieckiego lub praktycznej szkoły dla dziewcząt. Gdyby gmina nie zrealizowała jego woli, dom miał stać się własnością Arcybractwa Miłosierdzia i Banku pobożnego w Krakowie. Wyraził wolę, by całe wyposażenie jego zakładu zostało sprzedane zawodowemu fotografowi. Zapisał również kwotę, która miała być nagrodą za napisanie polskojęzycznego podręcznika fotografii; o wyznaczenie warunków konkursów i jego rozstrzygnięcie poprosił Konrada Brandla, Aleksandra Karolego i Awita Szuberta. Miasto nie wywiązało się z zobowiązania utworzenia w domu Rzewuskiego szkoły lub muzeum. Po procesie sądowym pałacyk przejęło Arcybractwo Miłosierdzia w Krakowie.
Po śmierci Rzewuskiego zakład prowadził jego brat, Lesław. Pod koniec 1893 r. atelier wraz z negatywami i wyposażeniem kupił fotograf Józef Sebald, uczeń Walerego Rzewuskiego. Na zamówienie wykonywał odbitki jego klisz. W 1900 r. przeniósł zakład do pałacyku przy ul. Batorego 12. Przed przeprowadzką w krakowskiej prasie zamieścił ogłoszenie, w którym informował, że z braku miejsca zamierza zniszczyć część wykonanych przez siebie i Rzewuskiego klisz. Negatywy, które ocalały, oraz nowe, wykonane przez Sebalda po roku 1900, zostały odnalezione w piwnicy pałacyku i w 1978 r. stały się własnością Krakowskiego Towarzystwa Fotograficznego. Korespondencja prywatna i zakładu Rzewuskiego trafiła do zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej, rękopisy dotyczące domu przy ul. Podwale i testamentu – do Archiwum Narodowego w Krakowie. Negatywy i odbitki rozproszone są w wielu muzeach, archiwach i kolekcjach prywatnych.
(za: Wikipedia)
